CZTERNASTY – PODNIEBNY…

XIV Międzynarodowy Zlot Pojazdów Militarnych „Gąsienice i Podkowy” Borne Sulinowo 2017 z założenia miał być nieco inny niż poprzednie edycje. Organizatorzy starają się przecież uniknąć sztampy i zapewnić uczestnikom, jak i widzom, maksimum atrakcji. Tymi zaś, w tym roku, miały stać się SPADOCHRONY.
W bieżącym roku mija 90 lat od zapoczątkowania w Polsce dziejów spadochroniarstwa.
W dniu 5 września 1937 roku, w Wieliszewie koło Legionowa, miał miejsce pierwszy pokaz wojskowego desantu spadochronowego.

Koła związane ze spadochroniarstwem zaproponowały, aby działania obchodowe połączyć z organizacją naszego zlotu. Koordynację operacji spadochronowych podczas trwania XIV Zlotu i organizację akcji powietrznych przekazano w ręce Klubu Spadochronowego Sił Specjalnych i członków: Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy 1 Batalionu Szturmowego Dziwnów, Poznańskiego Oddziału Związku Polskich Spadochroniarzy, Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Południe”, Polskich Spadochroniarzy Wojskowych – Kraków, Jednostki Wojskowej Formoza z Gdyni.

Dzięki tym ludziom, w kolejnych dniach zlotu mogliśmy obserwować na borneńskim niebie i na tafli użyczonego przez Borneński Aeroklub Rzeczypospolitej przyległego do terenów zlotowych lądowiska, skoki desantowe i taktyczne, takie jak:
– zrzut „cichociemnych” skaczących w kombinezonach SOE z wysokości 200 metrów,
– skoki skoczków I Samodzielnej Brygady Spadochronowej skaczących z zasobnikami,
– skoki spadochroniarzy HALO/HAHO z szarymi taktycznymi skrzydłami,
– skoki skoczków sportowych ze spadochronami szkolnymi i sportowymi eliptycznymi.
W piątek, na tankodrom, ku uciesze dzieci, zrzucono specjalny zasobnik wypełniony słodyczami.
Dzieje spadochroniarstwa polskiego obrazowały plansze na wystawie znajdującej się w hali przyległej do zlotowiska – pełniącej niegdyś funkcję radzieckiej piekarni garnizonowej.

Zejdźmy jednak na ziemię, bo to był w końcu zlot pojazdów militarnych, które ze swoimi załogami ściągały do Bornego Sulinowa już od piątku, 11 sierpnia. Tych kilku, którzy przybyli na pole zlotowe wcześniej, pomińmy milczeniem.

Już od 11 sierpnia sztab zlotu działał na pełnych obrotach. Do dnia 20 sierpnia (dzień oficjalnego zakończenia zlotu) odnotowano 4035 „uczestników militarnych” z 604 pojazdami różnego typu. Pewne jest to, że pojazdów było znacznie więcej – nie wszystkie zostały uwzględnione w rejestrach. Wśród nich było co najmniej 20 „gąsienic”, między nimi takie perełki jak:
– RSD-artyleryjski pojazd niemiecki z 1944r.,
– różne wersje M-3 Halftrack, z uzbrojeniem i transportowe,
– Marder 1 – transporter opancerzony niemiecki,
– EV 432 Trojan – transporter opancerzony z Wielkiej Brytanii,
– Sauer-SPZ MK66 – austriacki transporter opancerzony,
– Sauer-SPZ A1- austriacki transporter opancerzony,
– czołgi: Leopard, T55 Merida i T55,
– różne wersje MTLB.

Spośród pojazdów kołowych wymienić należy takie jak: willys MT L134 z 1943 roku (trzyosiowy),Ford GPA amfibia z 1943 roku, Gaz 45 amfibia z 1944 roku, Dodge WC 52 z 1943 roku, AMZ Dzik – samochód pancerny polski, SKOT, Chawrolet Blazer M880,Borgward B-2000 produkcji niemieckiej z 1961 roku i wiele innych, których wyliczanie zajęłoby zbyt dużo miejsca.
Odnotowano też 814 pojazdów cywilnych (samochody, przyczepki mieszkalne i transportowe, motocykle), które stacjonowały na terenie obozowiska.

Uroczyste otwarcie zlotu nastąpiło w dniu 17 sierpnia o godz.17.00. Patronat Honorowy nad zlotem, w imieniu Ministra Obrony Narodowej, sprawował Dowódca Generalny Rodzaju Sił Zbrojnych, gen. dyw. Jarosław Milka, dzięki czemu mogliśmy liczyć na udział wojska. Poczet sztandarowy i poczet flagowy w asyście kompanii honorowej, wystawiony prze 2 Brygadę Zmechanizowaną Legionów ze Złocieńca, wkroczył na plac centralny zlotowiska, poprzedzany wyjątkowo nie przez orkiestrę wojskową, lecz (to była niespodzianka), przez orkiestrę PIPES& DRUMS – jedyną w Polsce orkiestrę grającą na szkockich dudach.

Po ceremonii wciągnięcia flagi państwowej, głos zabrała Burmistrz Bornego Sulinowa, pani Renata Pietkiewicz – Chmyłkowska, pozdrawiając uczestników i gości oraz wygłaszając stosowną formułę o otwarciu zlotu.

Bezpośrednio po ceremonii otwarcia inicjatywę przejęło wojsko – drużyna rozpoznawcza ze stanu 2 Brygady rozpoczęła dynamiczny pokaz działań specjalnych. Przy huku ponad 1000 wystrzałów i petard, żołnierze zaprezentowali na tankodromie swój wysoki poziom wyszkolenia.
Wojsko „zrobiło swoje”, a na plac wkroczyła orkiestra dudziarzy z koncertowym wykonaniem różnych melodii wojskowych.
Po „PIPES & DRUMS” prezentację spadochronów wojskowych oraz umundurowania i wyposażenia, z okazji 90. rocznicy spadochroniarstwa wojskowego, przeprowadzili „specjaliści”.
Czwartkowy wieczór zlotowy zakończył występ zespołów: „Mako Band” i „Hazes”.

W piątek, 18 sierpnia, ok. godz. 11.00 wydzielona grupa lekkich pojazdów wojskowych (ok. 25 pojazdów) wyruszyła do Czaplinka. Władze miasta zorganizowały na rynku piknik wojskowy. Po drodze, za Ostrorogiem, kolumna zatrzymała się przy pomniku upamiętniającym śmierć oficerów-pilotów samolotu bojowego SU-24 w 1992 roku. W imieniu dowódcy 1 Skrzydła Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie delegacja zlotowiczów złożyła pod pomnikiem wieniec.

Piątkowe popołudnie wypełniły pokazy wyszkolenia żołnierzy naszej przedwojennej kawalerii w wykonani rekonstruktorów 8 Pułku Strzelców Konnych z Chełmna oraz różnorodne pokazy skoczków spadochronowych. O godz. 21.00 na scenie zlotowej rozpoczął swój występ zespół TEN YERS AFTEr – jeden z czołowych brytyjskich zespołów blues – rockowych. Został on założony w 1967 roku, a w sierpniu 1969 roku zespół wystąpił na słynnym Festiwalu Woodstock. Występu nie przerwał nawet ulewny deszcz, jaki spadł po godz. 20.00 – muzycy i licznie zgromadzona pod sceną publiczność dotrwali do końca

Duża parada pojazdów zlotowych odbyła się w sobotę 19 sierpnia (trasa parady to ok. 30 km wokół jeziora Pile). Po godz. 10.00 ze zlotowiska wyruszyło ponad 150 pojazdów różnego typu, obsadzonych uczestnikami imprezy w całym wachlarzu rodzajów umundurowania. Przejazd witany był radosnymi owacjami mieszkańców mijanych miejscowości.
Po paradzie, o różnych porach, na borneńskim niebie pojawiały się spadochrony, a na placu ponownie wystąpili kawalerzyści z 8 Pułku Strzelców Konnych.

O godz. 18.00 nastąpiło uroczyste podsumowanie zlotu. Burmistrz Bornego Sulinowa, pani Renata Pietkiewicz – Chmyłkowska, Prezes Stowarzyszenia Miłośników Militarnej Historii Bornego Sulinowa, pan Jarosław Marczyński i Dyrektor Centrum Kultury i Rekreacji w Bornem Sulinowie, pani Paulina Undrych-Matkowska wyrazili podziękowanie uczestnikom za udział w imprezie i wręczli nagrody szczególnie wyróżniającym się – i tak:
– Nagrodę Burmistrza otrzymał pan Henryk Krzywda za pojazd WILLIS MT L!#$ z 1943 roku (wyprodukowano ich zaledwie 24 szt.);
– Nagrodę Dyrektora CKiR przyznano za pojazd gąsienicowy RSO z 1944 roku – nagrodę odebrała w imieniu właściciela, pani Agnieszka Samorzecka z Tarnowa Podgórnego;
– Nagrodę Prezesa Stowarzyszenia za motocykle militarne: INDIANA z 1941r., ZUNDAP z 1942 roku, DKW2125 z 1944 roku, odebrał pan Andrzej Tecław;
– Wyróżnienie od firmy COCA-COLA dla Klubu Spadochronowego Sił Specjalnych
(założonego przez b. żołnierzy GROM), odebrał dowódca, pan Paweł Moszner;
– Wyróżnienie za pojad kołowy GAZ 46 otrzymał pan Dirk Houben;
– Wyróżnienie dla najmłodszego kierowcy – operatora pojazdów gąsienicowych – otrzymał 15 letni Daniel Oldenburg.
– Podziękowanie specjalne za pomoc w organizacji parad zlotowych wręczono panu Piotrowi Grela – dowódcy Jednostki Militarnej JW 310 z Piły.

Specjalne podziękowanie złożono również właścicielom firmy Tubądzin Managment Group sp. z.o.o, państwu Joannie i Andrzejowi Wodzyńskim – głównym sponsorom wielu przedsięwzięć podejmowanych przy organizacji zlotu.

Następnie organizatorzy podziękowali wszystkim służbom, grupom i osobom zaangażowanym w organizację i sprawny przebieg imprezy zlotowej. Liczba tych osób jest tak ogromna, że nie sposób ich wszystkich literalne wymienić w tym miejscu. Organizatorzy pragną jednak szczególnie podkreślić zaangażowanie wolontariuszy z Żandarmerii Zlotowej i obsługi Sztabu Zlotu. To głównie dzięki ich wielodniowemu poświęceniu impreza odbywa się bezpiecznie i w atmosferze dobrej organizacji.

W sobotni wieczór zlotowiczów (do godz. 2.00 w nocy) bawiły zespoły „SLOVIANSKY” i „TRZYNASTA W SAMO POŁUDNIE”.

Założeniem Zlotu Pojazdów Militarnych w Bornem Sulinowie, poza umożliwieniem spotkań miłośników militarii, jest rola edukacji historycznej szerokich grup społeczeństwa.Temu celowi służą grupy rekonstrukcyjne i muzea militarne.
Z biorących udział w imprezie grup należy wymienić:
– TASK FORCEVIKING – rekonstruktorów przedstawiających brytyjskich i amerykańskich żołnierzy z okresu wojen w Iraku i Afganistanie.
– 173 RD NORDHERN DELAY (173 Brygada Powietrzno-Desantowa armii amerykańskiej.
– Stowarzyszenie Rekontrukcji Historycznej: Mont Casin” ze Szczecina. Grupa ukierunkowała swe działanie na zapoznanie dzieci i młodzieży z warunkami życia w wojsku.

Oddzielną działkę propagowania historii zajmują się muzea militarne.
Na XIV Zlocie po raz pierwszy wystapiły:
– Muzeum Militarnej Historii Bornego Sulinowa, instytucja prywatna, zarejestrowana w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, posiadająca już bogaty zbiór pojazdów wojskowych jakie kiedyś przewinęły się przez garnizon borneński, Należy tu wymienić takie pojazdy gąsienicowe jak: czołg T-55, BWP, 2S1 Goździk, BV202, PTS-M oraz kołowe :UAZ 452, UAZ 459, GAZ 69 (2 szt.), GAZ 67 CZAPAJEW, GAZ v66, URAL 375 D 93 szt.),SKOT 2R,MERCEDES GELENDA, UNIMOG U1300,BRDM-2, i motocykle: MW-750, HARLEY DAVISON WLA, ZUNDAP. Pojazdy wyeksponowano w hali, tuż przy wejściu na teren zlotowy.
– Pilskie Muzeum Wojskowe – w pigułce przedstawiło dzieje wojskowe Piły. Publiczności zostały udostępnione dwa pojazdy – MTLG wóz dowódcy batalionu czołgów. Można było zajrzeć w każdy zakątek pojazdu, z czego dzieci i dorośli chętnie korzystali. Dokładnie można było też obejrzeć samochód ADK-11 na podwoziu Stara 266 – wóz KWATERMISTRZOSTWA.
– Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy (EXPLOSEUM) „zainteresowane” głównie historią II wojennej niemieckiej fabryki materiałów wybuchowych zbudowanej pod Bydgoszczą. Poza namiotem z różnymi akcesoriami, muzeum zorganizowało w hali byłej piekarni garnizonowej wystawę planszową obrazująca historię wytwarzania materiałów wybuchowych.

XIV Międzynarodowy Zlot Pojazdów Militarnych „Gąsienice i Podkowy” zakończono w dniu 20 sierpnia o godz. 12.00 uroczystym opuszczeniem flagi państwowej przez poczet flagowy wystawiony przez Żandarmerię Zlotową.

Do następnej edycji zlotu pozostał już tylko niecały rok, a wspominając już minioną edycję, zapraszamy do obejrzenia ciekawej galerii zdjęć udostępnionych przez pana Tadeusza Wojewódzkiego na stronie www.bornesulinowo.pl i na portalu społecznościowym „facebook”.

W imieniu Organizatorów Zlotu,
Honorowy Prezes Stowarzyszenia, Bogumił Turowski